Evoluzion dla Lista Unica nchin a śën

Lunesc, ai 16 de nuvëmber, ie n di storich per Urtijëi. Per l prim iede dal ann 1956 ne à la SVP nia venciù la veles de Chemun. L muvimënt “Per la Lista Unica” ie stat bon de giapé cun l belau 60% la maiuranza assoluta, trajan pea la majera pert di zitadins cun si ideies de purté a Urtijëi n sistem nuef de fé politica. Ambolt devënta Tobia Moroder cun 1.417 stimes. N sëni tler che la ueia de mudé fova tl’aria y che la jënt se mbincia tl daunì na politica plu daujin ala persona.

Finalmënter iela tan inant da pudëi prejenté per la veles de chemun che vën, cun l inuem “Per na Lista Unica”, na bela grupa de candidac.Persones che se meterà a desposizion per lauré per l bën dl luech y che ie njeniedes a purté ite de bona ideies te Chemun. La vijion de cunlauré y de vester de ejëmpl ai autri chemuns dl Südtirol (tres si maniera davierta de fé politica), dëssa vester na priorità. N travert da arjonjer deberieda a duc i zitadins.

Ntan la senteda di 28 de setëmber à i candidac nce cris ora l candidat ambolt. N mus frësch che respiedlea curetëza, diplomazia, ma che avrà nce l carater y la dezijion de jì stredes nueves:

Ai doi de setëmber iel tla Cësa de Cultura unì cumpedà ora publicamënter la stimes dla prelites. Bën 939 zitadins à tëut pert ala prelites (ca. 27% de chëi che ova l dërt). Mé sies schedes ie undies dates ju blances y trëi fova nules. N di do, ai 3 de setëmber, iel bel riesc unì publichà i inuemes di cincanta cun plu stimes.

Gran suzes à plu inant abù ai 25 d’agost la sëira de prejentazion dla grupa de lëur dla Lista Unica. Plu de 300 persones ie unides adalerch per audì ch’sta nueva pruposta de fé politica. Na maniera davierta y moderna, do la minonga dla jënt, che à riesc giapà n gran sustëni. L otimism y la mentalità dla grupa de ulëi lauré adum per l bën de Urtijëi à scialdi plajù. I cumëmbri dla lista à ala fin dla sëira respundù ala truepa dumandes, argumentan bel tler y cun senzierità.

L’idea à bel mpont abinà riesc n gran cunsëns, scebën che pra la sëira iel unì fat truepa dumandes nce critiches. L prinzip de na Lista Unica, nscila l messaje, dëssa vester che tres na prelita possa uni zitadin crì ora la cater persones che ti sà l plu adatedes a l reprejenté tl luech. Zënza che chësta persona muessa de forza vester pra n partit. I 27 plu litei (sce i azetëssa) à l dërt de candidé pra la Lista Unica te Chemun. N chëla sëira ie nce nasciuda la grupa de lëur, na tlapeda de ulentives, che se à metù a desposizion per se mëter al servisc di zitadins y anjenië ca la prelites a Urtijëi. Dai prims d’agost inant à pona la grupa de lëur spartì ora a uni zitadin na lëtra, cun chëla che n pudova dé ju cater preferënzes. Per vester al var cun i tëmps, à pona Laurin Moroder y Diego Demetz metù su na homepage. Dlongia plu nfurmazions fova tlo śën la puscibltà inuvativa de lité tres n codesc on-line. Ala prelites pudoven tò pert dai 20 ai 31 de agost.

Do la veles jites per de plu gaujes ala nia, se à Tobia Moroder y Ivan Senoner rujenà plu suvënz n cont dla rejons dl “aric dala politica” a Urtijëi, abinan gran pert dla mutivazions tl sistem di partic. I se à nsci ancuntà cun i reprejentanc di trëi partic dl’ultima legislatura per purté si pruposta de jì ala veles cun na lista unica.

Riesc do à Martin Moroder y Sara Stuflesser mustrà l nteres de ulëi dé na man sterscia per miuré la politica a Urtijëi. Tres la forza de ulentà dla pitla grupa iel pona ala fin de juni unì metù a jì n’ancunteda nfurmela danter simpatisanc per spieghé a puntin l’idea de na Lista Unica: n uvimënt per na politica plu trasparënta y daujin ala persona, che ulëssa tò ite sun una na lista espunënc de partic desfrënc per cialé de lauré miec deberieda.

Bel dan cin’ani ova Ivan Senoner scrit tla zaita Puhin n articul n cont dl’esigënza de mëter su na lista sëula pra la veles de Chemun. Chësc per se stravardé da partitocrazies, ulache i cunselieres manacia de vester sotmetui ala ulentà dl partit, ma nce per mëter tl zënter la persona y nia l partit, dantaldut a livel de chemun, ulache duc se cunësc.